شرایط حاد ارتودنسی چیست؟
شرایط اورژانسی در ارتودنسی
معمولاً افرادی که به تازگی درمان ارتودنسی را شروع کرده اند، نگرانی های زیادی در مورد چگونگی عملکرد و انتظارات آن دارند. یکی از نگرانی های معمول بیماران ارتودنسی این است که موارد اضطراری و اورژانسی را چگونه مدیریت و کنترل کنند. بروز موارد اورژانسی واقعی در ارتودنسی بسیار نادر است.
با این حال، آگاهی از چگونگی مدیریت این موارد به کاهش هرگونه اضطراب در روند درمان و همچنین آسیب های ناشی از آن ها کمک می کند. شرایط ارتودنسی به دو دسته ی شرایط حاد و غیر حاد تقسیم می شوند. در حالت کلی، شرایط زیر به عنوان شرایط اضطراری و اورژانسی شناخته شده و در صورت بروز، لازم است سریعا به اورژانس یا دندانپزشک مراجعه شود.
شرایط حاد ارتودنسی
آسیب حاد یک آسیب ضربه ای است که به طور ناگهانی رخ می دهد. این آسیب ها از جمله موارد اضطراری به شمار می روند که نیاز به توجه و درمان فوری دارند. آسیب های حاد ارتودنسی عبارتند از:
آسیب های ناشی از ضربه
هرگونه ضربه به دهان در اثر آسیب دیدگی ورزشی یا تصادف منجر به آسیب جدی شده که می تواند به مراقبت فوری نیاز داشته باشد. در حالت کلی و بسته به ماهیت حادثه، ممکن است مراجعه سریع به اورژانس یا دندانپزشک لازم باشد.
در صورت بریدگی گی و خونریزی شدید از دهان، به بخیه نیاز است. به همین ترتیب اگر خونریزی از ناحیه سر و ضربه مغزی وجود داشته باشد، لازم است سریعا به اورژانس مراجعه شود. در صورت عدم درمان، ضربه مغزی می تواند یک بیماری جدی به شمار رود. همچنین بروز موارد زیر ممکن است به طور بالقوه جدی بوده و نادیده گرفتن آن ها منجر به مشکلات بعدی شود.
- دندان خرد شده
- دندان ترک خورده
- خارج شدن دندان
- آسیب دیدگی لثه
اگر دندان یا بخشی از آن از دست برود، بهتر است از استفاده از آن خودداری کرده و به دندانپزشک مراجعه کرد. در برخی از موارد تا یک ساعت پس از حادثه، دندانپزشک می تواند دندان خارج شده را به طور مجدد در جای خود قرار دهد.
بلعیدن وسایل ارتودنسی
اگر قطعه ای از وسایل ارتودنسی مانند براکت یا باند بلعیده شود، در این شرایط باید دهان و گلو به طور دقیق بررسی شوند. اگر قطعه در دهان و گلو مشاهده نشود و فرد دچار سرفه شدید یا تنگی نفس شده باشد، در این شرایط بیمار ممکن است آسپیراته شده یا قطعه به ریه ها وارد شود.
در چنین شرایطی لازم است بیمار را بلافاصله به نزدیکترین اورژانس منتقل کرد. اگر بیمار در تنفس مشکل نداشته باشد، به احتمال زیاد قطعه ارتودنسی بدون ایجاد مشکل پزشکی از سیستم گوارشی عبور می کند. در این شرایط با مراجعه به دندانپزشک، قطعه بلعیده شده جایگزین می شود.
شرایط غیر حاد ارتودنسی
شرایط غیر حاد ارتودنسی خطر کمتری ایجاد کرده و معمولاً شامل شرایطی هستند که مانع روند درمان ارتودنسی یا ایجاد ناراحتی می شوند. این شرایط به عنوان یک تهدید فوری برای سلامت جسمی یا دهانی به شمار نمی روند. با این حال، باید هرچه سریعتر رفع شوند.
گیر کردن اجسام خارجی در وسایل ارتودنسی
این شرایط معمولاً نیاز به مراجعه به متخصص ارتودنسی ندارد. اما در موارد شدیدی که غذا یا اجسام خارجی در براکت یا لثه به دام می افتند و تلاش ها برای خارج کردن آنها بی نتیجه است، ممکن است به مراجعه به ارتودنتیست نیاز باشد. برخی از شرایط غیر حاد ارتودنسی شامل موارد زیر هستند:
مشکلات ناشی از سیم ارتودنسی
متخصص ارتودنسی معمولاً قبل از پایان ویزیت ارتودنسی، سیم ارتودنسی را بررسی می کند. این امر به دلیل اطمینان از این که سیم ارتودنسی موجب تحریک یا زخم لثه ها نمی شود، صورت می گیرد. با این حال، به دلیل حرکت دندان ها، سیم اضافی می تواند باعث ایجاد زخم در داخل دهان شود.
سیمی که لثه ها را سوراخ می کند، معمولاً مشکلی است که می تواند بدون مراجعه به دندانپزشک توسط فرد برطرف شود. برای این کار می توان از موم ارتودنسی بر روی قطعه سیم بیرون زده استفاده کرد. در صورت عدم دسترسی به موم ارتودنسی، می توان مقداری پنبه را بر روی انتهای سیم قرارداد.
علاوه بر این، برای از بین بردن سیم اضافی می توان از ناخن گیر استریل استفاده کرده و انتهای سیم را قیچی کرد. روش های دیگری نیز برای جلوگیری از آسیب ناشی از سیم وجود دارند.
به عنوان مثال : می توان با استفاده از پاک کن به سیم فشار وارد کرده تا براکت تراز شده و مانع از آسیب و تحریک لثه ها توسط سیم شود. در صورتی که هیچ کدام از این روش ها موثر نباشند یا سیم بیرون زده به حدی باشد که باعث برش پوست شود، لازم است به متخصص ارتودنسی مراجعه شود.
براکت ها و بندهای شکسته یا شل
خوردن غذاهای سفت یا چسبناک با بریس می تواند براکت ها را شکسته یا نوارهای اطراف دندان های مولر را شل کند. به همین دلیل متخصص ارتودنسی به بیماران توصیه می کند که از مصرف غذاهای سفت و چسبناک خودداری کنند. در صورت شکسته شدن براکت ها یا سیم ها، باید پیش از قرار ملاقات خود به متخصص ارتودنسی مراجعه کرد.
در صورت تحریک لثه توسط براکت شکسته شده، تا زمان مراجعه به دندانپزشک، می توان از موم ارتودنسی برای ثابت نگه داشتن آن استفاده کرد.
الاینرهای گمشده
گم شدن یا خراب شدن الاینرها به این معنی نیست که بیمار باید از ابتدا درمان را شروع کند. اما باید برای جایگزین کردن الاینرهای گمشده یا الاینرهای مشکل دار در اسرع وقت به متخصص ارتودنسی مراجعه کرد.
زیرا گذشت زمان به معنای کند کردن روند درمان است. در واقع، زمانی که با عدم استفاده از الاینر سپری می شود، زمانی است که درمان پیشرفت نمی کند. در صورت گم کردن الاینرهای جدید می توان از الاینرهای قدیمی برای حفظ تراز دندان ها تا آماده شدن الاینرهای جدید استفاده کرد.
ایجاد زخم یا تحریک دهان با وسایل ارتودنسی
هنگام شروع درمان ارتودنسی، ایجاد زخم در داخل لب ها یا گونه ها و درد امری طبیعی است. در چنین شرایطی می توان از موم ارتودنسی برای پوشاندن نواحی ایجاد کننده زخم استفاده کرد. علاوه بر این، استفاده از از داروهای ضد التهاب مانند ایبوپروفن نیز برای کاهش درد مفید هستند.
در صورت بروز هرگونه مشکل مانند آسیب های حاد یا غیر حاد ارتودنسی، لازم است در اسرع وقت به متخصص ارتودنسی مراجعه کرد. این امر از ایجاد مشکلات بعدی و همچنین توقف روند درمان جلوگیری می کند.
متخصص ارتودنسی و ارتوپدی فک و صورت
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد
عضو بنیاد ملی نخبگان
دارای بورد تخصصیسابقه بیش از ۱۳ سال فعالیت در کلینیک ویژه دانشکده دندانپزشکی مشهد
آدرس:بلوار هاشمیه – هاشمیه ۱۸ (بلوار صارمی) – پلاک۱۵۱ – ساختمان مدرن هاشمیه – طبقه فوقانی بانک مسکن – طبقه دوم – واحد ۴ تماس: ۰۵۱-۳۸۸۴۵۰۳۴